De grijze wolken boven Manchester lijken vandaag zwaarder dan normaal, alsof ze het gewicht dragen van decennia aan muziekgeschiedenis. Ik bevind me in het gezelschap van een man die doordrenkt is van verhalen – hier, in het hart van een stad die de elektronische muziek voorgoed zou veranderen, ontmoet ik Graham Massey, één van de architecten van de moderne dancemuziek.
“Voor house muziek had Manchester al een levendige clubscene”, begint Massey, terwijl hij zich comfortabel installeert voor wat een fascinerende duik in de geschiedenis zal worden. Zijn stem draagt de rust van iemand die zijn verhaal kent, maar nog steeds verwonderd is over de weg die hij heeft afgelegd. “Veel clubs waren voor ons no-go zones”, vervolgt hij. “We pasten er gewoon niet tussen. Maar we vonden onze elektronische muziek in de gay clubs van Manchester. Daar hoorde je de meest vooruitstrevende sounds, en dat was waar de trendy mensen naartoe gingen.”
Het Manchester van de vroege jaren 80 was een stad in transitie. De industriële glorie vervaagde, maar uit die verwering ontstond een nieuwe culturele renaissance. “Je kon niet in Manchester leven zonder je bewust te zijn van New Order”, merkt Massey op. “er was hier al een geschiedenis van elektronische muziek.”
De Haçienda: een nieuw soort vrijheid
Als lid van Biting Tongues, een relatief onbekende band op het legendarische Factory Records label, had Massey een gouden ticket: vrije toegang tot de Haçienda. “Dat was goud waard toen iedereen nog van een uitkering leefde”, lacht hij. “We waren er drie avonden per week, simpelweg omdat we gratis naar binnen konden.”
De Haçienda zou uitgroeien tot het epicentrum van de acid house revolutie, maar in het begin was het een eclectische mix van muziekstijlen. “Je hoorde er alles”, herinnert Massey zich. “Van The Smiths tot Amerikaanse import. Het was onze toegangspoort tot Amerikaanse muziek.”
Eastern Block: het creatief epicentrum
De echte katalysator voor wat 808 State zou worden, was een bescheiden platenzaak genaamd Eastern Block. “Er waren twee plekken waar je Amerikaanse import kon kopen”, legt Massey uit. “Spinning en Eastern Block. Eastern Block probeerde het territorium van Spinning over te nemen door massaal Amerikaanse dancemuziek te importeren vanaf ongeveer ’85.”
Martin Price, de eigenaar van Eastern Block en later medeoprichter van 808 State, zag potentie in de jonge muzikanten die zijn winkel frequenteerden. “Het was echt een sociaal centrum”, vertelt Massey. “Ik werkte in een café aan de overkant en volgde een audio-engineering cursus twee blokken verderop. De winkel, het café, de studio – het werd één grote creatieve hub.”
De technologische revolutie
Het verhaal van 808 State is onlosmakelijk verbonden met de technologische revolutie van de late jaren 80 “De sampler alleen al hield me jarenlang bezig”, vertelt Massey met zichtbaar enthousiasme. “En dan de Atari computer voor sequencen – het leek alsof de mogelijkheden eindeloos waren.”
De Roland TR-808 drumcomputer, waar de band haar naam aan ontleende, speelde een centrale rol. “Die 808 was van Gerald”, legt Massey uit, verwijzend naar A Guy Called Gerald. “Het was het hart van onze set-up. Alles liep via de 808 qua triggers, we gebruikten nog geen computers voor de timing in die tijd.”
Maar het was niet alleen de 808. “De SH-101 synthesizer was misschien wel belangrijker voor ons”, onthult Massey. “We hadden er drie in de vroege dagen van 808 State. Je kon ze overal oppikken – als iemand er een niet gebruikte, namen we hem over.”
Van hiphop naar acid house
Wat veel mensen niet weten, is dat 808 State niet begon als een house act. “We waren bezig met hiphop”, vertelt Massey. “Drumcomputers, kleine synthesizers – alle apparatuur die je kon verzamelen om hiphop te maken. De overstap naar house was eigenlijk heel natuurlijk toen we geïnteresseerd raakten in acid house.”
De band keek aanvankelijk sceptisch naar de opkomende house-scene. “We zagen de Chicago House Review in Manchester, ergens in ’86 of ’87,” herinnert Massey zich. “Het kwam ons wat ‘cheesy’ over – veel gasten in truien die zich opdrukten met één arm. Het kwam uit een cultuur die we niet begrepen.”
“Maar toen de bijna buitenaardse acid house sound opkwam, hadden we er direct een verbinding mee. Die atonale elementen spraken ons aan als elektronische muzikanten. Het was een ontmoeting van twee werelden – de Amerikaanse en Europese visie op elektronische muziek die eindelijk samenkwamen.”
‘Pacific State’: een nieuwe richting
De doorbraak van 808 State kwam met ‘Pacific State’, een track die de sfeer van de vroege rave-scene perfect wist te vangen. “We probeerden iets te maken in de trant van Marshall Jeffersons ‘Open our eyes’”, legt Massey uit. “Het moest een bepaalde atmosfeer en temperatuur hebben. We wisten precies waar we die plaat wilden plaatsen – als laatste nummer in de Haçienda.”
Het toevoegen van de saxofoon was een gewaagde zet. “Dat soort beslissingen waren altijd controversieel”, glimlacht Massey. “Net als de gitaar op ‘Cubik’. Je riskeerde dat je de technopuristen zou verliezen. Maar juist die elementen gaven onze tracks hun identiteit.”
De Amerikaanse connectie
Het succes van de band in Engeland leidde tot interesse uit Amerika, specifiek van het legendarische Tommy Boy label. “Dat tilde ons uit onze kleine wereld”, vertelt Massey. “We begonnen grote raves te doen in Amerika toen die scene daar net opkwam. Ze kopieerden eigenlijk wat er in Engeland gebeurde.”
De Amerikaanse tours waren een openbaring. “In Los Angeles was het publiek voornamelijk Hispanic, wat voor ons een complete verrassing was,” herinnert Massey zich. “En we voelden ons bijna beschaamd omdat we muziek terugbrachten naar haar oorsprong – de Detroit-pioniers waar we zo naar opkeken, waren daar vrijwel onbekend.”
Een andere aanpak
Wat 808 State onderscheidde van hun tijdgenoten was hun focus op albums. “We dachten altijd in termen van albums”, legt Massey uit. “We wilden een verhaal vertellen, met dynamiek en opbouw. Dat was eigenlijk heel vreemd in een wereld die werd gedomineerd door clubs en singles.”
Deze aanpak had zijn voor- en nadelen. “Misschien heeft het ons succes wel gehinderd”, overweegt Massey. “Maar we wilden geen muziek maken die alleen maar moest ‘passen’. We wilden inspireren.”
De erfenis
Als Massey terugkijkt op die periode, is zijn blik genuanceerd. “We hebben gezien hoe acts als The Chemical Brothers en The Prodigy uitgroeiden tot wereldsterren”, zegt hij. “Dat waren gewoon lokale gasten die we kenden van de scene. Je kon nooit voorspellen dat elektronische muziek zo groot zou worden.”
“Soms voel ik dat we een beetje uit de geschiedenisboeken zijn geglipt”, reflecteert hij. “Maar mensen die erbij waren, weten wat voor belangrijk werk we hebben gedaan. We waren een van de eerste die die deuren opentrapten.”
De technische nalatenschap
Een groot deel van de innovatie van 808 State lag in hun experimentele gebruik van technologie. “We probeerden altijd nieuwe manieren te vinden om apparatuur te gebruiken”, legt Massey uit. “De Casio MIDI-gitaar bijvoorbeeld, die we gebruikten voor ‘Cubik’ – daarmee kon je synthesizers aansturen met gitaar-akkoorden. Dat gaf een heel ander gevoel dan keyboard-gebaseerde muziek.”
Hun studio-setup evolueerde constant. “We begonnen met een Casio FZ-1 sampler, vooral vanwege de prijs,” herinnert Massey zich. “Later stapten we over op de Akai S1000. Als je eenmaal een samplebibliotheek had opgebouwd, wilde je niet meer van systeem wisselen.”
Björk en verder
Massey’s productiestijl trok de aandacht van andere innovatieve artiesten, waaronder Björk. “Ze kwam naar onze muziek via het uitgaan”, vertelt hij. “Ze hoorde onze ongebruikelijke beats en kleuren in clubs. Maar net als wij denkt ze in albums, daarom werkten we zo goed samen.” “Mensen denken vaak dat ik een clubsound naar haar muziek bracht”, lacht hij. “Maar wat we echt deelden was een liefde voor het experiment, voor het maken van muziek zonder na te denken waar het zou worden gedraaid.”
De toekomst
Als ik hem vraag naar zijn gevoel bij die periode, nu ruim dertig jaar later, is zijn antwoord doordacht. “Ik ben nog steeds enorm betrokken bij die ravecultuur”, zegt hij. “Maar tegelijkertijd was er deze hele wereld van elektronische muziek waar ik me in bevond. Ik weet nog steeds niet precies waar in dat Venndiagram ik thuishoor. Wat ik wel weet is dat muziek maken draait om het volgen van je instinct. Of je nu in clubs draait of albums maakt, je moet trouw blijven aan wat je voelt.”
Het verhaal van Graham Massey en 808 State is er een van continue innovatie en het verleggen van grenzen. Hun erfenis leeft voort in de oneindige mogelijkheden die ze hielpen ontgrendelen voor elektronische muziek. Als ik wegloop van ons gesprek, resoneren Massey’s laatste woorden: “Je kon nooit de populariteit van elektronische muziek tot dit niveau voorspellen – dat het festivalheadliners zou produceren. Maar wij waren er bij toen die deuren werden opengebroken.”
Tussen 2008 en 2013 interviewde ik meer dan dertig pioniers van de rave-scene voor de documentaire 'Oldschool Renegades'. Hoewel slechts fragmenten van deze interviews in de film pasten, bevatten de volledige gesprekken verhalen die het verdienen om gedeeld te worden. Unieke verhalen die laten zien hoe een generatie pioniers met minimale middelen en maximale passie het fundament vormden van een nieuwe muziekstroming.
Dit artikel delen op je eigen platform?
